Nā kuleana o nā keiki liʻiliʻi
ʻAʻole paha heʻano likeʻole ka mea'ōpiopio mai ka makua e pili ana i nā kuleana i loaʻa: pono iā ia ka inoa mua a me ka inoa hope loa, e loaʻa i ka hoʻonaʻauao, mālama kahu a mālama. ʻO nā kuleana nui o ke keiki e hāʻawi iā ia i ka manawa e ulu ai i kahi kanaka kūlike, me ka nānāʻole i ka nohona pili kanaka a me ke kālā o nā mākua, ka lāhui a me kahi noho.
Ke kuleana kīwila o ke keiki
Hoʻomaka nā kuleana o ke keiki-maka'āinana i kā lākou hana mai ka makahiki mua o ke ola. Me ke kaniʻuhū muaʻana, liloʻo ia i kama'āina no ka moku'āina, a ma kekahi mau'āina no kēia kumu ua lawa ka hānauʻana ma ka'āina, a ma nā mea'ē aʻe, he mea pono e loaʻa kahi noho aliʻi ma kekahi o nā mākua. No laila, he aha nā kuleana o ka mea i hānau houʻia:
- Ma ka inoa. I ka manawa like, i ka wā i hoʻokō ai ke keiki'ōpio i ka'ōpiopio, loaʻa i ka mea liʻiliʻi ka manawa e hoʻololi i ka inoa (inoa) ma kona manaʻo iho, a hiki i ka pihaʻana o kona mau makahiki he 14 makahiki.
- Ma ke ola, i ka pilikino a me ke kūʻokoʻa. ʻAʻohe mea (aʻo nā mākua) ka kuleana e hōʻeha i ka mea liʻiliʻi, e alakaʻi i nā lima lapaʻau maʻamau me ia, e hoʻonele iā ia i kona kūʻokoʻa, a pēlā aku.
- Ma ka'ōlelo i hoʻololiʻoleʻia no kona manaʻo pono'ī, i mālamaʻia i ka heluʻana i ka makahiki. Eʻae i nā loli o ke ola (hoʻololi, hoʻololi i ka inoa, noho me ka makuahine a makua paha) e hoʻomaka i ka noi ma hope o ka 10 makahiki. Mai ka 14 o ka makahiki he hiki i ka'ōpiopio ke hoʻololi i ke kūʻokoʻa i ka 'aha hoʻokolokolo a me nā hui pilikino kanaka.
- Ke kuleana o ka waeʻana i ka hoʻomana.
- No ka mālama a me ka mālama. Inā pilikia ka mea'ōpiopio e noho ma waho o kaʻohana, pono iā ia ke kiaʻi a hoʻonohoʻia paha nā mea hana.
- E mālama a hāʻawi i nā pono.
- Ma ka hoʻonaʻauao a me nā kipaʻana i nā keʻena likeʻole.
- Ma ka paleʻana mai ka hanaʻino a me ke komoʻana i ka loaʻaʻana o nā lāʻau lapaʻau.
Nā kuleana politika o ke keiki
He kuhihewa ka noʻonoʻoʻana ma muli o ka'ōpiopio,ʻaʻole pono nā kuleana politika no nā keiki keiki. Akā,ʻaʻole pēlā. He kuleana ko kēlā me kēia keiki e noho ma nā keiki (mai 8 mau makahiki) a me ka'ōpio (mai 14 mau makahiki) i loko o nā hui aupuni, e hilinaʻi i ka hoʻohuiʻana i nā loime, ka hoʻomohalaʻana i nā hana hana a me nā haʻuki. Pono ka moku'āina (ma nāʻano likeʻole) i kēlā me kēiaʻano e hoʻonui i nā hana o ia mau hui, hoʻonohonoho i nā pāʻoihana hoʻolaha, hāʻawi iā lākou i nāʻauhauʻauhau a me nā wahi aupuni no ka hoʻohanaʻana, me ka hoʻoikaikaʻana i ka hoʻokomoʻana o nā mea kākoʻo a me nā mea hana e hoʻonui i ka waihona waiwai.
Nā Pono Pono o ke Keiki
No ka wahi hānau, ka lāhui, a me ka'ōlohelohe o ke keiki, aia no i ke keiki ke kuleana e palekana mai ka hana nui - ke kau liʻiliʻi no ka hoʻokomoʻana i ka hana, nā hana kūikawā a me nā uku i hoʻoholoʻia e nā kānāwai. Eia kekahi, nā kuleana o nā lāhui kanaka i lalo o ke kūlana palekana,ʻo ia hoʻi, hiki iā lākou ke kōkua, hoʻoponopono hou, a pēlā aku. He kūpono kūpono nō hoʻi lākou e hana i nā hana maʻamau liʻiliʻi o ka home. Hiki i nā poʻe'ōpio (mai ka makahiki 14) ke manawa kūpono e hoʻohana pono i kā lākou kālā: nā makana, nā haʻawina haumana.
Nā kuleana kaiāulu o ke keiki
ʻO ka hana nui o nā mākua,ʻo ia ke hana i nāʻano e hiki ai i nā keiki ke ulu i ke olakino a me ka holomua. Ma nā 'ano i ho'ākākaʻia e nā kānāwai, pono nā mākua a me nā lunamaka'āinana eʻike i ke kuleana o ke keiki i ka hoʻonaʻauaoʻana,ʻo ia hoʻi, e hāʻawi aku i ka papa hele kula, kula aiʻole e hoʻonohonoho i nā kula home e kūpono iā lākou. Ma waho aʻe o ke kula a me ka mālaʻau, hiki iāʻoe ke hana ma nā'eneka a me nā māhele, e hele i nā hāmeʻa, nāʻoihana a me nā kula. I ka manawa like,ʻaʻole hiki ke mālamaʻia kahi o kahi haʻawina aʻo e pale i ka hoʻonaʻauao houʻana.
Nā kuleana o ke keiki i loko o kaʻohana
ʻO nā makahiki mua o ke ola o ka pēpē e pili pono ana i nā mākua a me nā kānaka e pani ai. E noʻonoʻo nui kākou i nā kuleana o ke keiki i loko o kaʻohana:
- Nā mea kuleanaʻole pilikino:
- ma kaʻike e pili ana i nā mākua - he mea nui loa ka kuleana o ke keiki eʻike me nā mākua koko i ka wā e hoʻokomoʻia aiʻole hoʻoneleʻia paha nā kuleana makua i hala hope loa;
- no ke kamaʻilio a me ka piliʻole i ka pilina me nā pili - me nā kumu nui i hōʻikeʻia i loko o nā kānāwai,ʻaʻohe mea e hiki ke lawe i ke keiki mai kona mau mākua maiʻole eʻae aku iā lākou e kamaʻilio me lākou,ʻo ke kānāwai hoʻokahi e pili ana i nā hoahānau;
- e mālamaʻia e nā mākua - pono ka makua a me ka makuahine e hoʻonaʻauao i kā lāua keiki a hoʻolako iā ia me ka holomua a puni.
Nā kuleana o ke keiki i ka hui kaiaulu
Mai kekahi makahiki, ua lilo ke keiki i mea piha piha i ke ola o ka lehulehu - hele i kahi papa hele kula, a laila hele i ke kula. A inā i manaʻoʻia kekahi hana a nā kumu aʻo a mau kumu paha i loko o ka māhele hoʻonaʻauao, i kēia manawa, aia keʻano o ka palekana i ke kuleana o ke keiki i ka hoʻonaʻauao i ka hoʻonaʻauao ma ke kaiaulu:
- Nā kuleana o ke keiki ma ke kula kiʻekiʻe:
- ka palekana, ka pilikino a me ka mahalo i kēlā me kēia - mea aʻoʻole i ka pono e ho'ōho i ka pēpē, e aʻo iā ia ma ka ikaika, e hoʻohenehene a hōʻino paha i kekahi mea.
- ma ka hoʻomohalaʻana i nā mana - pono e hoʻonaʻauao nā kumu i nā papa hana ma ka hoʻomohalaʻana i ka'ōlelo, nā mea hana a me nāʻike kino.
- no kaʻoihana olakino - inā pono, pono i ka hānai ke loaʻa ka lāʻau lapaʻau.
- no ka hoʻonaʻauaoʻana ma nā hoʻolālā ākea a iʻole nā pāʻani;
- no ka hoʻohanaʻana i ka hale waihona puke a me kahi lumiʻaina;
- no nā hoʻonaʻauao hoʻoluʻolu a palekana - pono ka wahi o ke kula e mālama i nā maʻamau o ka hoʻomaʻemaʻe aʻaʻohe hopohopo i ke olakino;
- e hele i nā papa'ē aʻe (ua ukuʻia a me ka ukuʻole);
- i ke kōkuaʻana o ke kanaka loio a me ke kumu;
- no ke kōkua kino.
- ke kūʻokoʻa o ka neʻeʻana;
- ma ka palekana;
- no ka hoʻohanaʻana i nā pāʻani pāʻani a keiki, nā pāʻani, a pēlā aku.
Puke Paʻikana
Ke hiki i ka makahiki he'umikūmāhā,ʻaʻole hiki i nā kānaka ma ke kino a ma keʻano kino ke pale i ko lākou mau pono. Mālamaʻia nā kuleana o nā keiki keiki ma luna o nā poʻohiwi o nā mākua (kahu), e pili ana me nā noi kūpono i kaʻaha a me ka luna hoʻokolokolo. I nā hihia i mālama nā mākua i ka palekana mai ko lākou mau mākua (mau hahau, hōʻinoʻole, hanaʻino a iʻole ka hoʻokōʻia o nā kuleana makua), hanaʻia nā hana a pau e nā kahu hānai a me nā kino mālama.
Nā palapala e pili ana i nā kuleana o ke keiki
ʻO ke kūlana o ka paleʻana i nā keiki mai nāʻano likeʻole o ka hanaʻino i ka nui loa i ka makahiki 1924. A laila, ua hoʻokumuʻia ka Hōʻike o nā kuleana o ke keiki, a lilo ia i kumu no ka Convention International, i kākauʻia i 1989. No ke aha i hoʻopukaʻia ai nā kuleana o ke keiki ma kahi palapala'ē aʻe? Ua maopopo ka pane. Ma muli o kona nawaliwali ma mua o ka poʻeʻelemakule,ʻaʻole hiki iā ia ke pale aku iā ia iho aʻo ia ka mea mua i loaʻa i ka hopena o ka hōʻeuʻeu kaua a me nā pilikia pili kālā.
Nā hui aupuni no ka paleʻana i nā kuleana o nā keiki
No ka hōʻoiaʻiʻoʻana,ʻaʻole i mālamaʻia nā kulekele a me nā parakalaka o ka Convention no nā kuleana o ke keiki i nā laina wale nō ma ka pepa, ua hoʻohanaʻia ka mana ikaika ma nā'āina a pau i kākau inoa. ʻO ka hui e pale i nā kuleana o nā keiki? ʻO ke kaumaha nui ke hāpai i ke Komisina no ka paleʻana i nā kuleana o ke keiki aʻo ka'Ombudsman. Eia kekahi, he nui nā hui aupuni e kōkua i nā poʻe'ōpio paʻakikī, nā keiki i haʻaleleʻia a me nā mākua makuahine.