E hopohopo nā keiki o kēia mau lā ināʻike lākou i nāʻano a ka poʻe o Ancient Rome i ...
I kēia lā,ʻo ka poʻe palaualelo,ʻaʻole lākou e hōʻino i ka hoʻonaʻauao o kēia ao, e nānā ana i kaʻikeʻo "ua aʻo maikaʻiʻia lākou." I kēia manawa, ua loaʻa mau nā pilikia: ma ka moʻolelo o ke kanaka,ʻaʻohe wā e like me ka hauʻoli o nā mea a pau i ka hoʻonaʻauaoʻana i kā lākou mau keiki. No laila, he mea pono ke nānā i nā mea i hala aku nei a me kaʻikeʻana i kaʻikeʻana o nā keiki i noho ma mua o ka wā o ko mākou makahiki.
ʻO wai ke hele i nā kula hoʻonaʻauao?
Uaʻikeʻia nā hale kula mua, i kapaʻia i ke kulanui, i loko o Roma ma mua i ke kenekulia III. ʻAʻole hiki i ka poʻe pōʻino ke aʻoʻia no ka mea ua ukuʻia nā kula. Eia naʻe,ʻaʻole i komo nā limahana, nā limahana, a me nā kauā i ka manaʻo o ke koiʻana i ka hoʻonaʻauaoʻoleʻia no kā lākou mau keiki - ua aʻo lākou i nā mākaukau pono a pau ma ka home, e hanaʻana ma ka poʻe'ōpiopio mai ka wā'ōpio. Ua hāʻawi nā mākaʻi kūʻokoʻa o ka lehulehu Roma i kā lākou mau keiki i nā kula kūikawā e hiki ai i kā lākou poʻe keiki ke aʻo e kākau a kākau i nā pilina kūpono.
I ka manawa mua, ua aʻoʻia nā kaikamāhine a me nā keikikāne i ka papa hoʻokahi, akā ma hope ua hoʻokomoʻia kahi pūnaehana hoʻonaʻauao kūikawā. Ma muli o ka makuakāne i kēlā au, i kekahi mau haʻawina, ua aʻoʻia nā keikikāne i keʻano o ka hakakā a me nā kumu o nā kānāwai Roma, a ua aʻoʻia nā kaikamāhine i nā kumuhana o ka lāʻau lapaʻau, ka lawelawe lawelawe, a me ka mālamaʻana. ʻAʻole hiki ke'ōleloʻia he mea hōʻehaʻeuʻeʻe ka naʻau haʻahaʻa: akā, ma hope o ka pauʻana o ka papa mua, ua hoʻolimalimaʻia nā kaikamāhine e nā kumu'ē aʻe no ka noiʻana o ka home. Ma waho aʻe o nā kumuhana kumuhana, aʻoʻo ia iā ia i ke mele, ka hula, nā'ōlelo mele a me ke mele:ʻo ka hoʻolālāʻana uaʻoi aku ka nui ma mua. ʻO kaʻoi aku o ka hoʻonaʻauaoʻana i ka wahine mare,ʻo ia nō ka wahine a kekahi luna kākā'ōlelo koʻikoʻi.
He aha ke kumu no ka hoʻonaʻauaoʻana?
Ua māheleʻia ka hoʻonaʻauao Romanʻana iʻelua kula: makaʻu a me ka hauʻoli no ka aʻo. I kekahi mau mea,ʻo ka manaʻo nuiʻo ia ka manawa kūpono e loaʻa ai kaʻeha o ka maʻi ma muli o ka hoʻoloheʻole a me nā haʻawina aʻoʻole, ma nā mea'ē aʻe - ka makemake e komo i nā hakakā ola a me kaʻimi pū i kaʻoiaʻiʻo. Ma nā papahana o keʻano mua, ua paʻi nā keiki no ka hewa iki, no ka mea, ua maopopo nā kumu i ka nānā ponoʻana o ke keiki inā makaʻuʻo ia i nā kumu a hiki i ka makeʻana. Ua hoʻonuiʻia nā kula hoʻonaʻauao eʻoi aʻe ana i ka hoʻoloheʻana i nā hālāwai me nā kūkākūkā akamai me nā haumāna a me ka pilina o nā kumu me nā haumāna.
ʻO wai nā kumu o nā kula Roma?
Mai ka ukuʻana o ke aʻoʻana a me ka ukuʻana i ka nui o ke kālā, ua hilinaʻiʻia ka hoʻonaʻauaoʻana e ka mea maikaʻi loa. ʻO nā mea i hoʻokumuʻia i nā kula mua, he mau mea hoʻonaʻauaoʻo Roma, a he mau kauā Helene i hoʻokuʻuʻia i laweʻia i ke kūlanakauhale i kaʻike hoʻonaʻauao ma ko lākou'āina. Ua hoʻomaopopo kokeʻia ke aupuni o Roma,ʻo nā kauā a me nā mea hoʻokuʻuʻole,ʻaʻole lākou he kumu maikaʻi loa, no ka meaʻaʻole lākou iʻikeʻuʻuku,ʻaʻole i loaʻa ka manawa eʻike ai i ka honua a hana i nā lima. No ka aʻoʻana i nā kumuhana koʻikoʻi, ua konoʻia nā pūʻali koaʻike, nā kālai'āina, a me nā mea kālepa waiwai. He mea kā lākou e haʻi aku ai a hiki iā lākou ke kaʻana like i kaʻike maoli i loaʻa ma ke kaua a i ka wā e hele ai - uaʻoi aku ka maikaʻi o kēia aʻo ma mua o ka haʻi'ōlelo i heluheluʻia e nā kauā kau'ōlelo.
Pehea keʻano o ke kula ma Roma?
ʻO ka heleʻana o ke kulanui Roman i nā manawa likeʻole mai nāʻoihana hoʻonaʻauao kūikawā i loaʻa ka hale a me ke kākoʻo o ka moku. Ua waihoʻia ma nā hale o nā hale kūʻai a iʻoleʻo ke kau (bath bath). ʻO ka poʻe nona nā kula i hoʻolimalimaʻia ma nā hale kūikawā, e kāpae i nā papa mai ka paleʻana i nā maka me kahi pale. He mea liʻiliʻi nā lako mea lakohana: ke noho nei ke kumu ma ka noho lāʻau, a aia nā haumāna ma kahi haʻahaʻa, e kau ana i nā mea a pau e pono ai nā papa ma nā kuli.
He mea nui ke kumukūʻai e hāʻawiʻia i nā haumāna lepo o nā kula kiʻekiʻe. ʻO kēlā mau keiki iʻikeʻole i ke kākauʻana, hoʻomanaʻo mau lākou i nā haʻawina, nā mea i koe - kākauʻia me nā mea lele ma luna o nā pale. Uaʻike nā keikikāne i ka palapala me kaʻole o nā hewa, uaʻaeʻia e kākau ma luna o kahi palaka i hanaʻia i nāʻohe a me nā papyrus e like me nāʻano o nāʻAigupita kahiko.
He aha nā mea i aʻoʻia i loko o nā kula?
Ma ka moku Roma, ua hoʻonohonoho muaʻia ke kālani kula - he papa koi o nā aʻoʻana a me ka papa inoa o nā nīnau e pono e aʻoʻia e ka haumāna ma mua o ka hoʻokōʻana. Ua kākauʻia a hāʻawiʻia aku i nā hanauna e hiki mai ana e kaʻepekema Varro (116-27 BC): ua inoaʻo ia iʻeiwa mau kumu kumu - grammar,ʻikepili, geometry, astronomy,'ōlelo wehewehe, dialectics, music, medicine and architecture. E like me ka mea i'ōlelo muaʻia ma luna, ua manaʻoʻia kekahi o lākou he wahine "wahine," no laila ua kāpaeʻia nā lāʻau a me nā mele mai ka papa inoa nui. ʻOiai i ka hoʻomakaʻana o ka milenika hou,ʻo ka mahalo nui loa no ka wahine Roma'ōpio he "puella docta" - "kauka maoli". Ua kapaʻia nā haumāna ma muli o "nāʻoihanaʻoihana", no ka mea, ua makemakeʻia lākou no nā kamaliʻi liʻiliʻi. ʻO ka mea e mahalo ai, ua kapaʻia nā mākau lawelawe ma keʻano "hana hana mechanical."
Pehea i hele ai ke aʻo?
Ke hoʻohewa nei nā haumāna o nā kula hou e pili ana i kahi papahana hana nui, pono lākou e kamaʻilio e pili ana i kaʻikeʻana o nā keiki o Roma ma mua. ʻAʻole lākou i hala aku i kahi lā: ua mālamaʻia nā papa heʻehiku lā o ka pule! ʻO nā lā kula no nā lā hoʻomana hoʻomana, i kapaʻiaʻo "extravaganza". Inā he mahana wela ma ke kūlanakauhale, ua kū nā papa i mua o ka hāʻuleʻana a hiki iāʻoe ke hana hou me ka hoʻopōʻinoʻana i kou olakino.
Ua hoʻomaka ka makahiki kula ma Malaki, hoʻomaka nā papa i nā lā a pau i ka wanaʻao a hoʻopauʻia me ka hoʻomakaʻana o ka pouli. Ma ke kula, ua heluʻia nā keiki ma nā pāpale, nā manamana lima a iʻole nā pebbles, me ka'ōnika o kaʻepa, kahi a me ka wai i loko.
Ma hea kahi e hiki ai iaʻu ke hele ma hope o ke kula?
ʻAʻole i loaʻa nā kulanui ma ko lākou manaʻo i kēia wā, akā, hiki i ka poʻe'ōpio ke hoʻomau i kā lākou aʻoʻana ma hope o ke kula kiʻekiʻe. Ma hope o kona puka 'ana mai ia makahiki i ka makahiki 15-16, ua hele nā kāne'ōpio, me ke kālā kūpono mai ko lākou mau mākua mai, i kahi kiʻekiʻe o ka hoʻonaʻauao - kahi kula haʻahaʻa. Maanei uaʻike lākou i ka'ōlelo haʻi'ōlelo, nā kānāwai o ke kamaʻilioʻana, ka waiwai waiwai, a me kaʻikepili. ʻO ka pono o ia hoʻonaʻauaoʻana ua uluʻia e ka mea i hōʻoia mauʻia nā haumāna puka o ka hoʻolāʻau'ōlelo, a me nā senators.