Ua haʻi muaʻia ke kūlanakauhaleʻo Ierusalema ma ka BC XVIII-XIX. I kēlā manawa, ua'ōleloʻia ma lalo o ka inoaʻo Rusalimum ma ka palapalaʻAigupita, aʻo ia ke kumu e hoʻouna aku ai i kahi hōʻino weliweli i luna o ka poʻe i makemake e hōʻino iāʻAigupita. Ua kapaʻiaʻo ia i nā inoa'ē aʻe: Shalem,ʻo ia hoʻiʻo "kūpono piha," ma lalo o kēia inoa ua'ōleloʻiaʻo ia i loko o ka bukeʻo Genesemia, ua kapaʻia koʻAigupita ma hope maiʻo Urus Urusima, a hiki ke hoʻomauʻia kēia papa no ka lōʻihi. I ka unuhiʻana mai ka'ōlelo Hebera,ʻo Ierusalema (Jerusalem)ʻo ia keʻano o ke "kūlanakauhale o ke kuʻikahi," akā,ʻoiaʻiʻo,ʻaʻohe kūlanakauhale ma ka honua i komo i loko o ka lua o ke kaua a me ka lukuʻana ma mua o kona. Ua hoʻololiʻia nā kaukaualiʻi o Ierusalema iʻekolu manawa! He 16 mau manawa ua aneane hiki ke luku loa ia a he 17 mau manawa i hoihoiʻia.
| | |
| | |
ʻO nā wahi nui o Ierusalema
Nui nā kumukūʻai o ka hoʻonaʻauao, he nui ka nui o ia mau makahiki he nui, e hoʻokipa ana i nā huakaʻi huakaʻi a me nā mea noiʻi mai ka huina o ka honua. ʻO ka waiwai kūpono e hele i ka Mosque Dome. ʻO kona'ōpū,ʻo ia he 20 mika ke anawaena, keʻike maopopoʻia mai kahi'ē aʻe o ke kūlanakauhale. ʻO kahi moʻolelo maikaʻi loa ka Dome o ka Maluka Palika ma Ierusalema,ʻo ia aia ma luna o ka piko o ka Halepule (Moria). Wahi a ka haʻawiʻana,ʻo ia ka mea i hele aku ai ka Mō'ī Muhammad e hālāwai me Akua ma ka lani. ʻO ka Halepuleʻo Ierusalema ma Ierusalema he waiwai nui nō ia no ka Iudaio a me ka'Isalama, no ka mea,ʻo kēia wahi kapu kahi e pili ana i nā hoʻomanaʻelua.
| | |
| | |
ʻO ka hiʻona nui ka moʻolelo e pili ana i ka Wailing Wall ma Ierusalema, no hea mai kēia inoa hōʻailona? Ma ka kokoke kokoke i laila, ke kaniʻuhū nei nā Iudaio e pili ana i ka lukuʻiaʻana o ka luakini mua a me ka lua o Ierusalema ma Ierusalema, aʻo ka paia o ka uēʻana,ʻo ia wale nō ke koena o nā hale nani. Ma muli o ka makemake o ka pōʻino, ua lukuʻia lākou i ka lā hoʻokahi, i nā makahiki likeʻole. Ke olelo nei na palapala hemolele o ka poe Iudaio, aole loa keia luku ana me ka hana ole o ka mana loa. No ka manawa mua i hoʻopaʻiʻia nā Iudaio no ka hoʻomana kiʻi, ka hoʻokomo, a ma ka lua - no nā mea hewa kokoʻole. He meaʻoliʻoli hoʻi kaʻikeʻana e huli ana nā Iudaio o ka honua holoʻokoʻa i kā lākou mau pule i kaʻIseraʻela, aʻo ka poʻe Iudaio e noho ana ma ka'āina e hele ana i mua o ka Wailing Wall.
| | |
ʻO ka meaʻono loa kekahi o nā hale kahiko kahiko loa -ʻo ka Halepule no ka hānauʻana ma Ierusalema,ʻo ia hoʻi kekahi o nā luakini kahiko i ka honua. Aia ia ma luna pono o ke ana, ma kahi iʻikeʻia ai ka Mea. He mea nui kēia halepule no nā Karistiano, e like me ka Dome o ka Pōhaku ma Ierusalema no nā Iudaio.
| | |
He mea hilinaʻi nui loa o ka moʻaukala ka hale kiaʻi o Dāvida i Ierusalema,ʻoiaiʻaʻole pono kahi mea a ke Aliʻi Mō'ī pono'ī e hana ai. ʻO ke kumu i kapaʻia ai kēia hale i ka inoa o ka mō'ī kahiko, he kuhihewa. ʻO kaʻoiaʻiʻo, ua kūkuluʻia i ka wā o Herode Nui, a ua hoʻokumuʻia ma keʻano o nā wahi paʻa liʻiliʻi i mua o ka Hasmona.
| | |
Iʻikeʻoe i ka Olive (maunaʻo Olive) ma Ierusalema, ponoʻoe e haʻalele i ke kūlanakauhale kahiko. ʻO kona inoa no ka nui o nā lāʻauʻoliva e ulu ana ma kona mau kuamoʻo. Mai kona poʻo e wehe i kekahi panohana nani o ke Golden Gate.
| | |
ʻO ka basilica o Gesememena Prayer, i kapaʻiaʻo Temple of All Nations ma Ierusalema, ua kūkuluʻia me nā kālā mai 15 mau'āina me ka hoʻomana Katolika i ka makahiki 1926. Ua loaʻa nā kālepa Katolika mai nā wahi a puni o ka honua i ke kālā no ka hoʻolālāʻana i ka hale a me waho o ka hale hanohano o ka halepulepule.
| | |
Mai kēia mau mea, ua hoʻomaopopoʻia ke kumu i hakakāʻia ai nā makahiki he nui i ke koko koko no ka pono e loaʻa iā ia kēia wahi hemolele. Akā, no ka poʻe e hahai ana i nā lono o ke ao nei, ua maopopo iaʻaʻole iʻaeʻia ka hakakāʻana ma luna o ka'āina Hemolele a hiki i kēia lā. E hoʻomanaʻo nā Karistiano he hoʻomaikaʻi i ka'aha'ōlelo Apostolic i mālamaʻia ma Ierusalema i ka makahiki 51 o ka hānauʻana o Kristo uaʻikeʻia kaʻike Karistiano.
No ka heleʻana i kaʻIseraʻela, e pono iāʻoe kahi palapala ae holo a me kahi visa .