Ma ka moʻolelo, e hāʻawi mākou i nā hiʻohiʻona o nā puʻupuʻu i ke kumuhana o ka hōʻiliʻili no nā haumāna heleʻole.
I ka wā kahiko,ʻo kēiaʻano'ōlelo waha he ala eʻike ai i ke akamai o ke kanaka. I kēia lā,ʻaneʻaneʻia ka nane i ka hoʻokipa. ʻO kaʻoiaʻiʻo,ʻaʻole pono kēia. Hiki i keʻano o ka nane ke koi i ke keiki e koho i ka mea i ho'ākākaʻia a mea paha, a no laila, hoʻonui i ka naʻauao. Pono ka nane i kaʻike, nā manaʻo e pili ana i ka'ōlohelohe.
No laila, mahalo aku i kēia, hiki ke hanaʻia i kaʻike o nā keiki e pili ana i nā hōʻailona a me nā hanana o ka lālā, e hoʻonui i ko lākou mau hiʻona, e hoʻoikaika i ka manaʻo, a me ka noʻonoʻo pono. Akā no ka manaʻoʻana e pono, pono eʻike kekahi i nā ala e koho ai i nā'ōlelo.
ʻO Riddles e pili ana i ka hōʻiliʻili no nā keiki me nā pane
Hiki iā lākou ke hāʻawiʻia i nā keiki i ka wā kakahiaka o nā keiki, i hoʻolaʻaʻia i ka hōʻeaʻana o ke kau. Hoʻoikaika like lākou i nā helehelena. Eia kekahi laʻana:
Ua lele ka Leaves mai nā lālā,
Holo nā manu i ka hema.
"Pehea ka makahiki?" - nīnau.
E haʻiʻia mai iā mākou: "ʻO kēia ke ..." ('auhi).
***
Ke hāpai nei au i nā mea kanu,
Hoʻohui hou wau i nā mahinaʻai,
Hoʻounaʻia nā manu i ka hema,
Ke wehe nei wau i nā lāʻau,
Akā,ʻaʻole au e hoʻopā i nā pines a me nā paina,
ʻO wau ... (mau lā).
***
Ua hele au ma nā kīhāpai, ma waena o nā ululāʻau a me nā māla,
Ua hoʻomākaukau mākou i meaʻai no mākou.
Ua hūnāʻo ia iā lāua i loko o ka hale, i loko o ka pahu.
Ua'ōleloʻo ia: "E hahai ka hiʻi ma hope oʻu" (nā lā.
Ma hope o ka hanaʻana o nā keiki i nā nane, e kūkākūkā me lākou, he mea kupaianaha e pili ana i kaʻau? E hoʻolohe lākou i kā lākou mau'ōlelo iho. A laila hiki iāʻoe ke nīnau iā lākou i nā mea'ē aʻe iʻikeʻia e pili ana i kēia manawa o ka makahiki. E loaʻa iāʻoe kahi kūkā kamaʻiliohele.
Me ke kōkuaʻana o nā nane i haʻiʻia, e wehewehe i nā keiki i ka hāʻuleʻana o ka lau, no ke aha e hāleʻele ai nā lau i ka'ōleʻele.
Nā'āpana - keʻano'ōmaʻomaʻo,
ka hāʻule - kōlena kō,
wahaheʻe - huli i kaʻeleʻele (leaf).
***
ʻO ke kauwela a pau, ua hāwanawana mākou i kekahi mea,
Ma ka hoʻoilo ma lalo o ko lākou mau wāwae, he hua.
E haʻi i nā keiki i kaʻokoʻa loa o ka'ō'ō a hele i nā hanana. E kūkākūkā me nā keiki i nā hiʻohiʻona o kēlā me kēia mahina e kōkua iāʻoe i nā'ōlelo hoʻopili:
ʻOʻAukake kekahi mahinaʻoihana -
Ua oli lākou i nā'ōpala a me nā popo,
Ke kīʻi nei lākou i nā peaches a me nā pears.
E loaʻa wale ka manawa eʻai ai iā lākou,
Akāʻo nā māpili o ka pā
Hāʻule lākou i ... (September).
***
ʻO keʻano o ka honua keʻano haʻahaʻa:
ʻO nā kīlaʻau kīkole kīkole,
Uaʻikeʻole ka nahelehele,
E noho mālie nā leo o nā manu,
Ua hāʻuleʻo Mishka i kahi hilahila.
ʻO ka mahina hea kāu i hele mai ai eʻike iā mākou? (ʻOkakopa)
***
ʻO ka mahina nui loa o ka makahiki,
Makemake au e hoʻi i ka home, -
ʻO ka manawa pōkole
E hui ana me ka hoʻoilo (November).
Ma ka hui, hiki iāʻoe ke hoʻololi i ka hōʻike o nā nane me ke kōkuaʻana o nā kiʻi. Hāʻawi i nā keiki kiʻi me nāʻano likeʻole o ka'ōluna. Kūkākūkā i nā mea i hōʻikeʻia ma luna o lākou. A laila, e hoʻolohe pono nā kamaliʻi i nā nane a hōʻike i ke kiʻi e like me ka pane pololei.
Eia nā hiʻohiʻona ma hope o nā nane e pili ana i ka hōʻiliʻili no nā keiki helelani me nā pane:
Ua maloʻo i ka pō,
Ua hoʻomaka lākou e hoʻokuʻu i nā puddles.
A ma luna o ka uliuli uliuli.
He aha kēia? (hoarfrost)
***
E hea ka makani i ke ao,
Kū ka ao i ka lewa.
A ma luna o nā kīhāpai a me nā ulu lāʻau
Ua maloʻo nui ... (ua).
***
ʻO Kepakemapa aʻOkakopa
Nui nā mea o ka pā!
Ua hala ka ua - haʻalele iā lākou,
Nui, liʻiliʻi, nui (puddles).
***
Ke kahe mai nei ka nalu mai ke ao -
Ke uwe nei ke kahu.
ʻO kahi mea pena'anakaʻuʻeleʻele,
Mākeke i nā puddles ... (ua).
***
Eia kahi luahine mai ka hale
Holo ka palahalaha ma ke ala.
Ua maloʻoʻo ia i loko o ka pali kūpaka -
Kāhea ke kanaka i ka luahine ... (slush).
E hoʻomaopopo i kekahi mau hiʻohiʻona i hāʻawiʻia,ʻo nā pane pane,ʻo ia ka mea e maʻalahi i ka hoʻokalaʻana. No laila, no nā keiki o ka 'ōpio, hāʻawi i nā'ōlelo pili e pili ana i ka hōʻiliʻili, kahi iʻole ai nā pane. Pono nā haumāna kulanui e hoʻolohe hou, hiki ke noʻonoʻo pono a noʻonoʻo e pili ana i kaʻaoʻao pono.
Hiki i nā'ōpili ke hoʻololi i ka nohona kūlohelohe i ka minuke.
Hāʻawi mākou i kekahi mau hiʻohiʻona o nā puʻupuʻu e pili ana i ka hōʻiliʻili no nā poʻe'ōmaʻomaʻa, a he mea kōkua ia iā lākou e hoʻomaha a me kahi pōʻino iki mai nā hana koʻikoʻi.
Ua liloʻo ia i kelehema ma waho o ka puka makani (nā keiki e hoʻoholo i nā kihi o ke kino, nā lima ma luna o ke kāʻei),
Ke noi nei ka ua e komo mai i loko o ko mākou hale (neʻe i nā kui, ka ua),
Ua maloʻo ka hale, a ma waho (e kau nā lima ma luna o ke poʻo i keʻano o kahi hale),
Uaʻikeʻia ma nā wahi a pau ... (puddles) (pākīkī rhythmically).
***
Ke'ōloi nei nā lau i ka lewa (e'ōniu ana nā keiki),
Noho mālie i ka mauʻu (e hoʻokuʻu ana i ko lākou mau lima a moe).
E hoʻokuʻu i nā lau o ka māla (e lulu me nā lepo) -
ʻO ia wale nō ... (hāʻule lau) (ua kāhea nā keiki i ka pane a kāpili a hoʻokuʻuʻia nā cams).
Mai poina i ka hopena he nui nā huaʻono. Hiki iāʻoe ke hoʻonohonoho i kahi pāʻani me nā keiki. E nānā i ko lākou mau maka, e haʻi i kahi nane a hāʻawi aku eʻono i kekahi hua a meaʻai paha. No laila, e'ōlelo nā keiki eʻai lākou, inā he mea pohihihi kēia mea, a wehewehe i kā lākou pane. Ma ke ala, hiki i kahi mea pohihihi ke pili i kahi mea i hikiʻole ke lilo - a laila, eʻoi aku kaʻokoʻa a me ka leʻaleʻa o ka pāʻani.
Eia kekahi mau hōʻailona o nā puʻupuʻu e pili ana i ka hōʻiliʻili no nā haumāna'ōpiopio me nā pane:
He nui,
Like me ka pôpeku pôpeku!
Inā i hauʻoli nā kānaka a pau -
No laila uaʻoluʻolu ia!
He aha kēia? ... (kelehe)
***
ʻO nā'ōmaʻomaʻo a me kaʻeleʻele
Ua ulu ka ulu ma ka māla.
E kī liʻiliʻi:
I lalo o ka nahele ... ('ulala).
***
I ke kauwela, he'ōmaʻomaʻo,
Kauwela ka lā,
I ka hāʻule o ka'āina
ʻO nā'ālelaʻulaʻula (lehu lehu).
***
Aia ma luna o ka honua he huelo'ōmaʻomaʻo,
Ma lalo o ka honua he ihu momona.
He akamai loa ka pua
ʻO wai kona inoa? ... (kahi kālai)
Ke'ōlelo mākou iāʻoe e hoʻomaʻamaʻa iāʻoe iho i nā nane o ka punawai no nā pelekikena.