Inā noiʻia kahi kanaka e inoa i nāʻanoʻike o keʻano,ʻo ia,ʻo ka mea nui paha, e helu i kahiʻehā. ʻO ka manawa pinepine mākou e hoʻomanaʻo i kaʻike, hani, lohe a hoʻopā. ʻO kaʻoiaʻiʻo,ʻo ka honua o ko mākou manaʻo,ʻoi aku ka nui. E aʻoʻoe e pili ana i keʻano, nā waiwai a me nāʻano o nāʻano kanaka mai kēiaʻatikala.
No laila, heaha ka manaʻo? He papa hana noʻonoʻo kēia e hōʻike ana i kēlā me kēiaʻano o nā mea a me nā hanana e puni ana iā mākou ke hoʻopilikia pono lākou i kekahi o nāʻano o ke kino. I loko o keʻano e hoʻomau mauʻia ana ko mākou pūnaewele pūnaewele.
Nāʻano a me nā hiʻona o nā hiʻona
ʻO ka maʻamau, ua māheleʻia nāʻano likeʻole iʻekolu mau papa:
1. Nānā. Hiki keʻano o kēia mau manaʻo i ka hanaʻana o nā mea hanana i waho o nā mea lohe honua,ʻo ia hoʻi, e hāʻawi iā mākou i ka manaʻo o nā kiʻi o ka honua i waho. Ma muli o nāʻano o kēlā me kēiaʻano o nā manaʻo, ua māheleʻia nāʻano hiʻona liʻiliʻi i ke kipa a me kaʻikeʻana.
ʻO nāʻano o nāʻike hulina:
- ʻike a maʻaʻole paha. Ma muli o kēiaʻano o nā manaʻo, hiki iā mākou ke hoʻoholo ma o ka paʻiʻana, kahiʻoluʻolu o ka pepa, ka'ūpī mīpī a'eleʻa paha o ka berena, a pēlā aku. Eia hou,ʻo ka pāʻana ia e "haʻi" iā mākou e pili ana i keʻano o ka pilina o ko mākou kino me kahiʻano: kaʻiliʻana, ka'āwili, ka pihi, a me nā mea'ē aʻe;
- ke anuanu. Hoʻomumuʻia kēiaʻano manaʻo e hāʻawi i ka thermoregulation o ke kino, no ka mea,ʻike mākou i nā hoʻololi o ka pālahalaha;
- nā manaʻo kaumahaʻole wale nō e "hoʻomaopopo" iā mākou no nāʻano mechanical, māmā a me nā mea kino o nā mea a puni, akā hana pū kekahi hana hoʻomalu, e kuhikuhi ana i ke kino e hālāwai me kekahi mea weliweli aʻeha;
- ka meaʻono. ʻO kēiaʻano manaʻo e pili ana i ka moku o ke kino. ʻO kekahi laʻana,ʻike nui ka mea pōloli i nā lelo. Aʻo ka mea eʻono e like me ka momona, kaʻoiʻoi a me ka meaʻala paha e ulu mai ma muli o ka pilinaʻana me nāʻano likeʻole: ka mahana, kinesthetic a touch tactile.
ʻO nāʻano o nā hiʻohiʻokoʻa mamao:
- ʻike. Ma ke kōkuaʻana i ka hihiʻo, loaʻa iā mākou ka hapa nui o ka manaʻo o ke ao nei, a ma kaʻike o kaʻike, ke koi a me kaʻike i ka mālamalama e pili ana i keʻano o ke kiʻi i loko o ko mākou lolo;
- ke kākoʻo. ʻO ka lohe pepeiao heʻoi aku ka nui ma mua o kaʻike, no ka mea hiki iā mākou ke lohe i ka mea i hana ma hope a ma kaʻaoʻao, me ka hoʻohuliʻoleʻana i ko mākou mau poʻo. He mea nui ka honua o nā kani no ke kanaka, no ka mea,ʻo ka'ōlelo ke kumu o kaʻikeʻikeʻike i waena o nā kānaka;
- alaʻolu. ʻO keʻano o kēiaʻano o ka manaʻo,ʻo ia kēlā leo a me ko lākou mau hiʻohiʻona e pili ana i ka hala o ke kanaka a iʻole keʻano heiau.
2. ka hana pilikino . Ke hui nei kēia hui i keʻano o nā manaʻo e ala aʻe ana i ka hanaʻana o nā hanu i loko, no ka mea, aia nā pepeiao o ke kaiapili i loko o nā'ōpū o loko. He mea koʻikoʻi kēia mau manaʻo no ko mākou kino, no ka mea, hōʻailona lākou i kahi hanaʻino ma kānaʻoihana. Ma muli o nāʻano pilikino,ʻike mākou i ka pōloli, ka make wai, kaʻeha o nā'ōpū o loko.
3. kaʻike pilikino:
- ikaika. ʻO kēiaʻanoʻano manaʻo e puka mai ana i loko o nā mea hana i hanaʻia a nona ke kuleana no ka pale a me ka māmā;
- kinesthesia. Mahalo i nā manaʻo musculo-articular, hiki iā mākou ke hoʻokolokolo i ka pololei o kā mākou mau hana;
- ʻo ka vibratory. ʻO kēiaʻanoʻano manaʻo e hoʻohanaʻia ana e nā poʻe kuli a me nā maka'āinana, aʻo ke kumu o kona kūʻana,ʻo ia ka loli o ka piʻo.
Nāʻano likeʻole o nā haunaele
Nui nāʻano pilikia o nā manaʻo:
- ka nui o ka naʻaupō - kahi hewa e pili ana me ka hoʻololi koʻikoʻi i ka paepae o nā manaʻo, akā e emi iho ana ka noʻonoʻo, a noʻonoʻo ka manaʻo o ke kanaka me he mea nāwaliwaliʻole, e like me kaʻikeʻana i nā ulu ikaika a me nā mea palupalu;
- ka nui o ka maʻi - ke koho. Hoʻonui ka mea i ka ikaika o nā manaʻo e like me ke kūʻana i ka nāwaliwali
hilahila; - ʻO ka paresthesia heʻano haʻalulu o nā mea keʻikeʻia, inā ma ke kaheʻole o nā hanuʻana, hiki i ke kanaka ke kaumaha i ke kani a iʻole ke kaniʻana ma kekahi mau wahi o ke kino.
ʻO ia keʻano o nā hiʻona e hoʻokō i ka hana maʻamau o kaʻike honua, aʻo nāʻano o nā manaʻo likeʻole e noʻonoʻoʻia i loko o ke kālaikalaʻana ma keʻano he mea eʻike ai i kaʻoiaʻiʻo e pili ana. No laila, he kino maikaʻi e hiki keʻike i ka hopena o ka hopena o nā hopena o nā mea i loko a me waho, eʻike i ke ola a piha me ka pololei.